“Het Gedroomde Land” (2012) van Vera Keur en Theo van Stegeren beschrijft een land dat gedomineerd werd, en nog steeds wordt, door corrupte sterke mannen aan het hoofd van de instituties – nationale en provinciale regeringen, het leger en de marine, de kerk, de grote bedrijven – die samenspannen om Argentinie te exploiteren, vaak via schimmige regelingen, ronduit criminele methodes, of anderzijds twijfelachtige manieren. Wat er nou precies waar is van wat ze schrijven is moeilijk te achterhalen – een kleine enquete tussen vrienden en bekenden suggereert dat de rock band Los Helicopteros bij lange na niet zo populair was als ze doen geloven – maar de kracht van het boek is dat het al die complotten en samenzweringen opsomt die in de geest van de Argentijnen leven. Het nooit teruggevonden goud van de nazis, het hechte pact tussen kerk en staat dat aan de basis stond van de militaire dictatuur, de rol van de internationale bedrijven bij het onderdrukken van de “subversieven”, het is er allemaal.
Het Argentinie van Keur en Van Stegeren is een land dat grossiert in conspiricy theory. En in de context van Argentinie is dat ook te begrijpen: niets is alleen maar wat het lijkt, alles is altijd iets complexer dan men doet geloven, en iedereen heeft wel een verborgen agenda. De Argentijn is van nature argwanend, en dat verklaart de waarde die men hecht aan sterke familie banden, de enige loyaliteit die echt te vertrouwen is. Mijn eigen gesprekken met vrienden en bekenden sluiten inderdaad naadloos aan bij dit beeld. Amerika is nog steeds de Grote Satan, het conflict in Syrie wordt in stand gehouden door het militaire establishment van Frankrijk (die ook en passant als ouderwetse koloniale macht nog even Mali binnenvallen), en vanwege de financiele crisis is Europa laat David Cameron weer vervaarlijke oorlogsgeluiden horen wat betreft de Malvinas, anderzijds bekend als de Falklands. De enige plek waar het goed gaat op aarde is eigenlijk Argentinie, ondanks dat het land nog steeds slachtoffer is van de manipulatie van buitenlandse bedrijven die op slinkse wijze delen van geprivatiseerde staatsbedrijven gekocht hebben, en nu weigeren te investeren – dus het is maar goed dat die weer worden genationaliseerd. Recent ingevoerde beperkingen op het verkrijgen van buitenlandse deviezen is slechts een patriotische actie om het land te beschermen tegen speculatoren en andere kwaadwillenden, en heeft niets te maken met het feit dat het buitenland – en heel wat Argentijnen zelf – weinig vertrouwen hebben in de financiele status van het land.
Mind you, niet iedereen vindt dat het goed gaat. Keur en Van Stegeren zijn vrij positief over de recente politieke ontwikkelingen, gedomineerd door de Kirchners – eerst Nestor als president, vervolgens zijn vrouw Christina met Nestor op de achtergrond, en nu, na het plotseling overlijden van Nestor, Christina alleen. Een significante minderheid van de Argentijnen deelt hun mening niet, en sterk oplopende inflatie die van staatswege niet gepubliceerd mag worden, en een zich snel ontwikkelende zwarte markt voor dollars en Euros vanwege de restricties op het hebben van buitenlandse valuta – in een land dat sinds mensenheugenis de cash dollar aanbid, vanwege een geschiedenis van hyperinflatie en het confisceren van banktegoeden – wijzen erop dat die minderheid misschien op de lange termijn wel eens gelijk kon krijgen. Niet dat die minderheid het beste voor heeft voor het land, nee, die denken, zoals bijna iedereen in Argentinie, toch vooral aan hun eigenbelang. Maar het populisme van de Kirchners doet onherroepelijk denken aan dat van eerdere perioden in de Argentijnse geschiedenis, die uiteindelijk het land aan de rand van de afgrond brachten. En David Cameron, toen hij het over de Falklands had, reageerde slechts op aantijgingen van Christina, die voor het oor van de natie maar weer eens herhaalde dat de Malvinas Argentijns zijn. Ook dat is in het verleden het teken geweest van economische zwakte, wat het ergste doet vrezen voor de nabije toekomst.
Toch is enige vooruitgang niet te ontkennen. Ik heb nog nooit een land meegemaakt waar de kranten op dezelfde pagina zowel de officiele, als de “informele” markt wisselkoersen vermelden. Vanwege de zomer, en de vele geplande buitenlandse reizen, blijft de prijs van de dollar stijgen, meldt de krant – de informele prijs, wel te verstaan.
